Otwarcie Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu

Po niespełna dwóch latach zakończyła się budowa siedziby Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu, czyli drugiego skrzydła Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.  Ta współfinansowana ze środków unijnych inwestycja, zajmie się m.in. dokumentacją, badaniem i ochroną dziedzictwa Podhala. 
W instytucie będą działać pracownie etnograficzna, etnomuzykologiczna, etnochoreograficzna, języka, sztuki ludowej oraz rzemiosła artystycznego. Budowa pochłonęła ponad 34 mln zł, z czego 25 mln zł to środki europejskie. 

Działalność Instytutu będzie ukierunkowana na pracę z „żywą” kulturą regionalną, w tym: współpracę z instytucjami i organizacjami w zakresie dokumentowania i opracowywania najistotniejszych elementów i zjawisk w zakresie kultury i sztuki ludowej. Miejsce to będzie służyło zachowaniu rodzimej kultury i transmisji jej w następne pokolenia. 

- To kluczowa inwestycja dla Podhala i całej Małopolski – podkreślał podczas uroczystości otwarcia marszałek Witold Kozłowski. 

Partnerem tego przedsięwzięcia jest Związek Podhalan w Polsce. Instytut będzie nie tylko kolejną instytucją kultury, ale miejscem zachowywania, archiwizowania i udokumentowania ogromu ogromnego dziedzictwa kulturowego – spuścizny naszych przodków obejmującej m.in. piśmiennictwo ludowe, gawędziarstwo, muzyka, strój, obrzędy i zwyczaje.

Na wstępie chciałem podziękować tym wszystkim, z którymi na początku było mi dane rozmawiać, uzgadniać wiele kwestii na temat tej inwestycji. Myślę tutaj szczególnie o poprzednich władzach Związku Podhalan, ale także obecnych. Kiedy zostałem marszałkiem województwa, od samego początku podkreślałem, że Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ musi - symbolicznie - posiadać drugie skrzydło, aby móc się wzbić na wyżyny swoich projektów i zadań. Tak więc dziś, wspólnie ze Związkiem Podhalan otwieramy siedzibę Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich, które będzie pełniło funkcję właśnie drugiego skrzydła, a nawet drugiego płuca nowosądeckiego Sokoła

 Chcemy w tym miejscu zachować dziedzictwo naszej kultury, w pełnym jej wymiarze. Dla zachowania i uczczenia dorobku naszych przodków, ale także dla przyszłych pokoleń, aby móc z tym ogromnym dorobkiem kultury obcować. Drugą ważną misją tego miejsca będzie prowadzenie szerokiej oferty wydarzeń kulturalnych. To miejsce będzie przedłużeniem obowiązującej umowy o współpracy wszystkich jednostek kultury, dla których organizatorem lub współorganizatorem jest Województwo Małopolskie

Budowa siedziby Instytutu w Ludźmierzu trwała od lipca 2022 roku do grudnia 2023 roku. Całkowity koszt projektu wyniósł ponad 34 mln złotych, w tym środki europejskie w ramach RPO WM 2014-2020 w wysokości 25 mln złotych i ponad 9 mln złotych to środki pochodzące z budżetu województwa.

W ramach prac zaadaptowano wielofunkcyjny obiekt do celów kulturalnych. Przeprowadzono konserwację z zachowaniem przed zniszczeniem elementów wystroju Domu Podhalan, zaliczanych do dóbr współczesnej kultury ludowej. Ponadto, budynek został przystosowany dla osób z niepełnosprawnościami.