Wspólny głos regionów UE za silną Polityką Spójności po 2027 roku
18 lipca br. Konwent Marszałków Województw RP podjął stanowisko dotyczące poparcia MEMORANDUM Regionów Francji, Hiszpanii, Niemiec, Polski i Włoch oraz Konferencji Peryferyjnych Regionów Nadmorskich Europy w sprawie znaczenia SPÓJNOŚCI społecznej, gospodarczej i terytorialnej dla wzmocnienia UE oraz roli POLITYKI SPÓJNOŚCI UE po 2027 roku. Jest to wspólna odpowiedź regionów europejskich na propozycje Komisji Europejskiej dotyczące kształtu nowego wieloletniego budżetu UE na lata 2028-2034.
Dokument został przygotowany z inicjatywy polskich regionów i wypracowany we współpracy z regionami UE, jako wyniki konferencji „Europejskie regiony w Polityce Spójności po 2027 r. – rozwój i bezpieczeństwo”, która odbyła się w Krakowie w dn. 16-17 czerwca 2025 r.
Zgodnie z przyjętym stanowiskiem Konwentu Marszałków, polskie regiony za konieczne uznają aktywne działanie na rzecz utrzymania silnej pozycji Polityki Spójności w perspektywie po 2027 roku, w centrum której – bez wątpliwości – powinny pozostać regiony.
Polityka Spójności zajmuje szczególną rolę wśród polityk europejskich nie tylko z punktu widzenia Polski i polskich regionów, jako jej największych beneficjentów. Wspólna inicjatywa regionów UE ma podkreślić, że spójność jest fundamentalną wartością projektu europejskiego i gwarancją jego trwałości.
Memorandum jest odpowiedzią na obserwowany systematyczny kurs w stronę centralizacji procesów decyzyjnych w nowym modelu projektowania kształtu Polityki Spójności po roku 2027. Kurs ten został utrzymany w opublikowanym przez Komisję Europejską w połowie lipca br. pakiecie propozycji legislacyjnych dotyczących kolejnych Wieloletnich Ram Finansowych UE na lata 2028-2034. Przed nami długi okres ogólnoeuropejskiej dyskusji i wypracowywania ostatecznych zapisów rozporządzeń definiujących kształt Polityki Spójności po roku 2027 dlatego tym ważniejszy jest międzynarodowy wymiar Memorandum potwierdzający spójność w podejściu regionów z różnych części Europy.
Dotychczasowa aktywność europejskich regionów w zarządzaniu programami finansowanymi ze środków UE jest przykładem skutecznej i efektywnej realizacji celów europejskiej Polityki Spójności. Celem wspólnego Memorandum regionów UE jest zajęcie jednoznacznego stanowiska w debacie o przyszłości tej polityki, w tym odpowiedź na propozycje Komisji Europejskiej, które mogą prowadzić do ograniczenia roli regionów po 2027 r. Przesłanie zawarte w przyjętym dokumencie wspiera działania zmierzające do utrzymania podmiotowej roli regionów i rzeczywistej realizacji określonego przez Komisję priorytetu, jakim jest „zaprojektowanie wzmocnionej Polityki Spójności i wzrostu, w której centrum będą regiony”. Polskie województwa wraz z innymi regiony UE uważają, że spójność Europy, która warunkuje jej bezpieczeństwo i odporność na wstrząsy geopolityczne, wymaga dostosowania do zróżnicowania międzyregionalnego. To z kolei oznacza konieczność formalnego zabezpieczania decyzyjności władz regionalnych w procesie tworzenia i realizacji planów krajowych w kolejnej perspektywie finansowej UE.