Priorytet 8 Fundusze europejskie dla sprawiedliwej transformacji Małopolski Zachodniej

W ramach priorytetu 8 realizowane będą działania ukierunkowane na sprawiedliwą i efektywną transformację regionu węglowego w kierunku zielonej, cyfrowej gospodarki, zapewniająca wysoką jakość życia mieszkańców w czystym środowisku. Wsparcie planowane ze środków FST realizowane będzie w następujących obszarach: 

Aktywni zawodowo i społecznie mieszkańcy - w ramach tego obszaru wsparcie zostanie ukierunkowane w szczególności na przedsięwzięcia z zakresu: 

  • doradztwa zawodowego, rekwalifikacji, wsparcia w poszukiwaniu pracy i przepływie pracowników między pracodawcami, staże dla osób odchodzących z pracy w sektorze górniczym, okołogórniczym przedsiębiorstwa w łańcuchach wartości) i firmach emisyjnych (GOE); 
  • szkoleń i kursów kwalifikacyjnych oraz wsparcia doradczego, w tym w zakresie ścieżki zawodowej oraz łączenia życia zawodowego z prywatnym, dla osób nieaktywnych zawodowo zamieszkujących we wspólnym gospodarstwie domowym z osobami odchodzącymi z pracy; 
  • systemowego wsparcia dla osób zainteresowanych założeniem działalności gospodarczej (szkolenia, dotacje, mentoring itp.); 
  • organizacji dodatkowych zajęć szkolnych i pozaszkolnych dla dzieci i młodzieży oraz kształtowania świadomości mieszkańców, podnoszenia kompetencji i potencjału administracji lokalnej oraz partnerów społeczno gospodarczych w celu przygotowania do inicjowania działań i udziału w transformacji energetycznej i inicjatywach dot. neutralności klimatycznej, zrównoważonej konsumpcji i gospodarki o obiegu zamkniętym; 
  • dostosowania infrastruktury i rozwój oferty (np.: kursy, szkolenia, zajęcia edukacyjne) jednostek świadczących usługi edukacyjne, w tym szkolnictwa zawodowego (na poziomie ponadpodstawowym i wyższym) i ustawicznego, do wyzwań związanych z transformacją; 
  • infrastruktury i usług opiekuńczych na rzecz osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, w formie środowiskowej i stacjonarnej, zgodnie z zasadami deinstytucjonalizacji; 
  • budżetu (w tym obywatelskiego) na realizację inicjatyw transformacyjnych zarządzanego przez JST; 
  • monitorowania procesu sprawiedliwej transformacji oraz wzmacniania sieciowania i nawiązywania współpracy między stronami procesu transformacji. 

Stabilna i zróżnicowana niskoemisyjna gospodarka ze zminimalizowaną presją środowiskową - w ramach tego obszaru wsparcie zostanie ukierunkowane w szczególności na przedsięwzięcia z zakresu: 

  • wsparcia tworzenia i rozwoju firm prowadzącego do tworzenia miejsc pracy; 
  • inwestycji produkcyjnych, logistycznych i B+R niezbędnych do zmiany profilu działalności firm, w tym prowadzące do wprowadzenia nowych/ulepszonych produktów/usług, wejścia na nowe rynki; 
  • wsparcie start-upowe dla nowych przedsiębiorstw; 
  • rozwój kompetencji pracowników zatrudnionych we wspieranych przedsiębiorstwach; 
  • wsparcia działań na rzecz pozyskiwania inwestycji tworzących miejsca pracy; 
  • budowy nowych i rozwoju istniejących powiązań klastrowych opartych o lokalne potencjały i specjalizacje (rozwijanie potencjału endogenicznego); 
  • wsparcia doradczego oraz inwestycyjnego dla zapobiegania i ograniczenia powstawania odpadów oraz zmniejszenia zużycia zasobów środowiskowych (w tym energii i wody oraz surowców) w procesach produkcyjnych i komunalnych 
  • wsparcia dla wykorzystania gospodarczego odpadów, ścieków i osadów ściekowych oraz biomasy odpadowej, 
  • recyklingu i odzysku surowców i materiałów z odpadów, w tym dotyczących organizacji lokalnego rynku ponownego ich wykorzystania na zasadzie „mój odpad twoim materiałem produkcyjnym” oraz systemów przetwarzania odpadów zielonych upowszechniania rozwiązań ograniczających konsumpcję – np.: punkty napraw, mechanizmy współdzielenia, wymiana dóbr.

Wysoka jakość i atrakcyjność środowiska - w ramach tego obszaru wsparcie zostanie ukierunkowane w szczególności na przedsięwzięcia z zakresu: 

  • wdrożenia rozwiązań w zakresie infrastruktury do produkcji energii oraz wytwarzania, dystrybucji i magazynowania energii z OZE oraz rozwój obszarów zrównoważonych energetycznie (klastrów energii, spółdzielni energetycznych i wirtualnych elektrowni) i społeczności energetycznych;
  • zwiększenia wykorzystania OZE w ciepłownictwie systemowym oraz efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych opartych na źródłach kogeneracyjnych, OZE - w zakresie systemów ciepłowniczych wsparcie będzie ukierunkowane na rozwój sieci ciepłowniczych, inwestycje w źródła systemowe oraz magazyny energii. W przypadku źródeł ciepła systemowego wymiana źródła opartego na węglu na gazowe będzie możliwe tylko w przypadku, gdy zastosowanie OZE nie będzie technicznie lub ekonomicznie wykonalne. Preferowane będą źródła wykorzystujące energię z OZE i ciepła odpadowego. Wspierane będą inwestycje w obrębie systemów efektywnych lub w obrębie systemów będących w fazie transformacji do efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego lub chłodniczego; 
  • wsparcia kompleksowych inwestycji w renowację i dekarbonizację budynków oraz związany z tym ekosystem (umiejętności, rozwój technologii, sieciowanie), z uwzględnieniem priorytetowego traktowania projektów uwzględniających zasady Nowego Europejskiego Bauhausubudowy zintegrowanego, nowoczesnego i zeroemisyjnego systemu transportowego ułatwiającego mobilność mieszkańców i dostęp do rynku pracy, w tym poprzez: inwestycje w tabor oraz infrastrukturę zrównoważonej mobilności miejskiej (w tym dla ruchu pieszego i rowerowego), rozwój technologii wodorowych - wspierane będą projekty zgodne z odpowiednim SUMP (jeżeli jego przyjęcie jest zgodnie z UP wymagane) i dotyczące powiązań lokalnych i ponadlokalnych; 
  • nadania terenom i obiektom zdegradowanym nowych funkcji społecznych, gospodarczych i przyrodniczych i mieszkaniowych z zachowaniem wysokich standardów środowiskowych – w tym kompleksowe przygotowanie terenów poprzemysłowych przeznaczonych pod działalność gospodarczą wraz z niezbędną infrastrukturą, w tym w ograniczonym zakresie skomunikowaniem tych terenów;
  • dofinansowanie działań planistycznych np. koncepcji zagospodarowania terenów i obiektów pogórniczych oraz dokumentacji planistycznej, techniczno-ekonomicznej, eksperckiej w zakresie kompleksowych projektów, w tym m.in. związanych z ponownym wykorzystaniem terenów poprzemysłowych; geodezyjnych pomiarów terenowych na obszarach gmin górniczych i/ lub wsparcie eksperckie przy opracowaniu przedmiotowego dokumentu;
  • tworzenia niebiesko-zielonej infrastruktury, w tym w powiązaniu z rozwojem usług ekosystemowych.